Rosalía de Castro, Un repoludo gaiteiro

Un repoludo gaiteiro
De pano sedán vestido
Com’ un principe cumprido
Cariñoso e falangueiro,
Antr’os mozos o primeiro
En as suidades sin par,
Tiña costume en cantar
Aló pol-a mañanciña:
Con esta miña gaitiña
As nenas hei de engañar.

Sempre pol-a vila entraba
Con aquél de señorío
Sempre con poxante brío
C’o tambor s’ acompasaba;
E si n-a gaita sopraba,
Era tan doce soprar,
Que ben fixera en cantar
Aló pol-a mañanciña:
Con esta miña gaitiña
As nenas hei de engañar.

Todas por él reloucaban
Todas por el se morrían;
Si o tiñan perto, sorrían
Si o tiñan lonxe, choraban.
¡Mal pecado!, non coidaban
que aquel seu frolear
tiña costume en cantar
aló pol-a mañanciña:
Con esta miña gaitiña
As nenas hei de engañar.

Camiño d’a romería
Debaixo dunha figueira,
Canta meniña solteira
¡Quérote!, lle repetía...,
i él co’a gaita respondía
por a todas emvoucar
pois ben fixera en cantar
aló pol-a mañanciña:
Con esta miña gaitiña
As nenas hei de engañar.

Elas louquiñas bailaban
E por xunta d’el corrían,
Cegas, cegas que non vían
As espiñas que as cercaban;
Probes pombiñas buscaban
A luz que as iba a queimar,
Pois que él soupera cantar
Aló pol-a mañanciña:
Con esta miña gaitiña
As nenas hei de engañar.

Nas festas, ¡cánto contento!
¡Cánta risa nas fiadas!
Todas, todas namoradas
Déranll’ o seu pensamento;
I él, que d’ amores sedento
Quixo a todas engañar,
Cand’ as veu dimpois chorar
Cantaba nas mañanciñas:
Non sexan elas toliñas ,
Non veñan ao meu tocar.

Eu cantar, cantar, cantei
Eu cantar, cantar, cantei;
a gracia non era moita,
que nunca (delo me pesa)
fun eu meniña graciosa.
Cantei como mal sabía
dándolle reviravoltas,
cal fan aqués que non saben
direitamente unha cousa.
Pero dempois paseniño,
i un pouco máis alto agora,
fun botando as miñas cántigas
como quen non quer a cousa.
Eu ben quixera, é verdade,
que máis boniteiras foran;
eu ben quixera que n’elas
bailase o sol co’as pombas,
as brandas auguas c’a luz
i os aires mainos c’as rosas;
que n-elas craras se visen
a espuma d’as verdes ondas,
d’o ceu as brancas estrelas,
d’a terra as prantas hermosas,
as niebras de cor sombriso
que aló n’as montañas rolan
os berros d’o triste moucho,
as campaniñas que dobran,
a primadera que ríe
i os paxariños que voan.
Canta que te canta, mentras
os corazóns tristes choran.
Esto e inda máis, quixera
decir con lengua graciosa;
mais donde a gracia me falta
o sentimiento me sobra,
anque este tampouco abasta
para espricar certas cousas,
qu’ a veces por fora un canta
mentras que por dentro un chora.
Non me espriquei cal quixera
pois son de espricansa pouca;
si gracia en cantar non teño
o amor d’a patria m’ afoga.
Eu cantar, cantar, cantei,
a gracia non era moita.
¡Mais que faser, desdichada,
si non nacín máis graciosa!